Dag 1 Amsterdam - Delhi

Een rechtstreekse vlucht brengt u naar New Delhi, de hoofdstad van India, waar u rond middernacht aankomt. Na de douaneformaliteiten wordt u voor een korte nachtrust naar een hotel in de stad gebracht.

Dag 2 Delhi – Darjeeling via Bagdogra

Vandaag vertrekken we in de ochtend naar Bagdogra, de luchthaven voor Sikkim en omstreken. Bij helder weer heeft u tijdens deze vlucht al een prachtig zicht op de bergreuzen van de Himalaya! Vraag bij het inchecken om een zitplaats aan de linkerkant.
Bij aankomst in Bagdogra maakt we kennis met de gids en chauffeurs die ons de komende dagen zullen begeleiden. We rijden meteen verder naar Darjeeling, een tocht van zo’n drie uur. Onderweg zien we al de eerste theeplantages. Het is een prachtig gezicht, de groene plantages met op de achtergrond de wit besneeuwde bergen!
’s Middags kunt u op eigen gelegenheid Darjeeling (2134 meter) verkennen. Het is een aangenaam stadje dat in de 19e eeuw door de Britten werd gebouwd. In de warme zomermaanden trok men hier vanuit de steden naartoe, om in de bergen de hitte te ontvluchten. Nog steeds heeft het plaatsje een overwegend Brits karakter, met veel highschools en Engelse winkeltjes langs de The Mall, de boulevard.

Dag 3 Darjeeling

De hele dag heeft u de tijd om Darjeeling en omgeving te verkennen. Er zijn diverse Tibetaanse kloosters die u kunt bezoeken, want er wonen veel gevluchte Tibetanen in deze streek. Liefhebbers kunnen een ritje maken met de stoomtrein naar Ghoom en daar het Tibetaanse klooster Yiga Choling bezoeken. Het nabij gelegen klooster Bhutia Busty is ook zeker een bezoek waard. Treinkaartjes, van ongeveer 10 euro, kunt u zelf in Darjeeling kopen.
De omgeving van Darjeeling leent zich uitstekend voor wandelingen langs de theeplantages, waarbij u het proces van de theeproductie van dichtbij kunt bekijken. Wie zich liever weer even in vervlogen koloniale tijden wilt wanen, kan ’s middags genieten van een high tea in het luxe Windamere Hotel.

Dag 4 Darjeeling – Pelling/ bezoek Sangachoeling klooster

Liefhebbers kunnen in alle vroegte (circa 04.30) opstaan om vanaf Tiger Hill de zonsopkomst over de bergreus Kanchenjunga (8598 meter) te bewonderen. Bij helder weer kunt u daarbij een groot deel van de Himalaya zien, inclusief de Mount Everest! Het is een prachtig gezicht om deze witte piek als eerste door de zonnestralen verlicht te zien.
In een uur of vijf reizen we vervolgens door naar Pelling en maken we voor het eerst kennis met de Indiase deelstaat Sikkim. De rit voert door een prachtig berglandschap vol theeplantages en zakt uiteindelijk af naar de Teesta Rivier. In het voorjaar ziet u hier veel rododendrons en in de wintermaanden bloeien hier reusachtige rode kerststerren.
Pelling prachtig gelegen op 2150 meter. Het kleine dorpje bestaat tegenwoordig voornamelijk uit hotels en restaurants, maar biedt een schitterend uitzicht over de Himalaya met als uitschieter de bergreus Kanchenjunga die u vanmorgen al in alle vroegte heeft bewonderd.
’s Middags bezoeken we het Sangachoeling klooster, het op één na oudste klooster van Sikkim, gelegen op een heuveltop. Het is mogelijk, voor wie wil, om vanaf het klooster terug te wandelen naar Pelling. ’s Avonds kunt u misschien ergens ‘chang’ drinken, het lokale roggebier, gemaakt van gegiste rogge waarop heet water wordt gegoten. Het brouwsel smaakt een beetje naar Japanse sake!

Dag 5 Pelling – Yuksom via Pemayangste, Rabdentse en Khecheopari meer

’s Ochtends bezoeken we eerst het indrukwekkende kloostercomplex van Pemayangste. Dit is een van de oudste, mooiste en belangrijkste kloosters van Sikkim. Het klooster behoort tot de Nyingma-stroming, de oudste stroming binnen het Tibetaanse boeddhisme. Vervolgens rijden we verder naar Rabdenste, dat van 1670 tot 1814 de hoofdstad van Sikkim was. Hier zien we de karakteristieke stenen stupa’s met op de achtergrond de machtige Kanchenjunga. Het is hierna nog een uurtje rijden naar het kleine en heilige meer van Khecheopari, waar we uiteraard ook een stop maken voordat we verder rijden naar het landelijke dorpje Yuksom.

Dag 6 Yuksom

Yuksom is schitterend gelegen op 1780 meter, te midden van bergen, heuvels en meren. Dit was de eerste hoofdstad van Sikkim, gesticht in 1641. Uit deze tijd stamt ook nog de Norbugang stupa. In de omgeving kunt u mooie wandelingen maken. Een stevige, steile wandeling van een paar uur brengt u naar het Dubdi klooster, hoog gelegen boven Yuksom. Het is een van de oudste klooster in Sikkim en stamt uit 1701. Indien u het klooster wilt bezoeken, probeer dan in het dorp wel eerst de sleutel te achterhalen, want het complex is meestal gesloten. Indien u liever niet wilt wandelen; het klooster is sinds kort ook over de weg bereikbaar.

Dag 7 Yuksom – Gangtok via Tashiding

Een kleine twee uur rijden brengt ons naar misschien wel het mooist gelegen klooster van Sikkim, Tashiding. Een pad, omgeven door gebedsvlaggen, loopt naar een heuveltop met een uitzicht op alle bergen in de wijde omgeving. In de verte kunt u aan de ene kant Ravangla zien liggen en aan de andere kant Pelling en Rabdentse. Het klooster van Tashiding is het heiligste klooster van Sikkim. Rondom het klooster liggen diverse boerderijtjes, wat het een heerlijke, rustgevende en landelijke sfeer geeft.
Gangtok is een klein, levendig stadje en heeft net als Darjeeling ook een moderne boulevard (mall) waar u gezellig kunt winkelen. Bij genoeg tijd kunt u vanmiddag naar het Enchey klooster wandelen, dat recentelijk geheel is gerenoveerd. Of u kunt een bezoek brengen aan het interessante Instituut voor Tibetologie, waar u een van ’s werelds grootste collecties Tibetaanse boeken en andere kunstvoorwerpen aantreft. Natuurlijk kunt u ook gewoon lekker wat over de bazaar slenteren.

Dag 8 Gangtok – Phuentsholing via Rumtek

Vanuit Gangtok is het een lange rit van ongeveer achtu uur naar de Bhutanese grens (Jaigaon).
Onderweg bezoeken we het Rumtek Klooster, het grootste van Sikkim en thuisbasis van de Karmapa, leider van de Kagypa sekte (de Zwarthoeden). We bezoeken zowel het oude als het nieuwe klooster van Rumtek. De Karmapa zelf woont er niet, want India durft het niet aan om de huidige incarnatie op de troon te installeren, uit angst voor problemen met buurland China.
Vervolgens verlaten we Sikkim en zijn we weer in West-Bengalen. De inwoners zelf zouden overigens liever een zelfstandige Gurkha staat uitroepen, aangezien ze zich benadeeld voelen door de Bengaalse overheid in Kolkata. Deze Gurkha staat zou dan ook Darjeeling moeten bevatten.
Bij het immigratiekantoor maken we kennis met onze Bhutanese gids en onze nieuwe chauffeurs. De douaneformaliteiten worden doorgaans snel afgehandeld en we overnachten aan de Bhutanese kant in Phuentsholing. Bij voldoende tijd kunnen we hier vandaag nog het Zangto Pelri klooster bezoeken.
Phuentsholing is een typisch grensplaatsje, met alle handel en wandel die daarbij hoort. Slenterend door het stadje vallen meteen al een paar typische Bhutanese uitingen op; de karakteristieke bouw van de huizen, de traditionele kledij van de bevolking (de gho voor mannen en de kira voor vrouwen) en de vele rode pepers die in trosjes te drogen hangen aan de raamkozijnen. De peper is een veel gebruikt ingrediënt in de erg pittige Bhutanese keuken, het nationale gerecht is bijvoorbeeld ‘chilli with cheese’. Gelukkig wordt er voor westerlingen een stuk milder gekookt. Omdat alle maaltijden in Bhutan zijn inbegrepen wordt er meestal gezamenlijk gegeten in de hotels.

Bhutan is van oudsher een geïsoleerd en gesloten land. De bergenketens vormen een natuurlijke scheiding met de buurlanden, en daarnaast was het land lange tijd niet toegankelijk voor toeristen. De voorlaatste 4e koning, Jigme Singye Wangchuk, heeft tijdens zijn machtsperiode langzaam het land ontsloten voor de buitenwereld en de eerste toeristen toegelaten. Deze koning is in het westen vooral bekend geworden vanwege zijn opmerkelijke filosofie over de ontwikkeling van het land, waarbij liever naar het Bruto Nationaal Geluk wordt gekeken dan het Bruto Nationaal Product. In maart 2008 heeft hij vrijwillig de macht overgedragen aan zijnzoon Jigme Khesar Namgyal Wangchuk, een gebeurtenis die samenviel met de eerste democratische verkiezingen in het land. De koning is nog wel formeel staatshoofd maar kan tegenwoordig worden afgezet door het parlement. De nog jonge nieuwe koning is, net als zijn vader, erg populair bij de lokale bevolking. Zijn portret hangt in de bijna alle huizen en winkels prominent aan de muur en menig Bhutanees draagt trots een button met zijn afbeelding.

Dag 9 Phuentsholing – Paro

Het is een uur of zes rijden naar Paro. Onderweg bezoeken we de Kharbandi tempel, gebouwd door de grootmoeder van de huidige koning. Het landschap van Bhutan bestaan alleen maar uit bergen en valleien en de weg kringelt er als een slang doorheen. De huizen die we passeren, lijken soms wel geplakt te zijn tegen de steile bergwanden. We lunchen onderweg in Bunakha.

Paro is een klein en sfeervol provinciestadje gelegen in een mooie vallei te midden van rijstvelden. Aan de rand van Paro ligt de Paro dzong, een vierkant bouwwerk dat u via een ophaalbrug betreedt. Het is een ingenieus bouwwerk met diverse binnenplaatsen, tempels en administratieve ruimtes. Het zal u vast niet verbazen dat deze prachtige dzong het decor vormde voor de beroemde film ‘Little Buddha’ van Bernardo Bertolucci.
Vlak boven de dzong ligt het Nationaal Museum, gevestigd in de oude wachttoren (ta dzong) behorende bij de dzong van Paro. Het is een interessant museum en in de vele ronde gangen zijn vele kunstschatten te bewonderen. Het geheel geeft een mooi overzicht van de geschiedenis en het dagelijkse leven in Bhutan.

Dag 10 Paro

Niet ver buiten Paro ligt Taktshang Goemba, het Tijgernestklooster. Door zijn spectaculaire ligging, hangend aan een steile rotswand, is dit verreweg het beroemdste klooster van Bhutan. Het is een mooie, maar pittige wandeling naar het klooster. Het pad loopt vrijwel non-stop bergopwaarts. Na ongeveer een uur bereikt u het eerste uitzichtpunt bij het theehuis. Hier kunt u onder het genot van een drankje genieten van het uitzicht op het klooster aan de overkant. Eventueel kunt u tot aan het theehuis ook per paard naar boven, maar bespreekt u dit dan wel van tevoren met uw gids zodat die dat op tijd kan regelen. Liefhebbers kunnen vanaf het theehuis nog verder wandelen om het klooster zelf te bezoeken. Het pad voert dan verder over in de rotsen uitgehouwen trappetjes, omgeven door wapperende gebedsvlaggen.
Bij betreding van het klooster dient u uw tas en camera af te geven, want u mag binnen niet fotograferen. Ook dient u respectvol gekleed te gaan, dus geen blote armen en benen, en het liefst niks nauwsluitends. Zorg dat u wat kleingeld paraat houdt, zodat u in de tempels eventueel een kleine donatie kunt doen, net als de lokale bevolking.
U kunt diverse ruimtes in het klooster bezichtigen, waaronder de grot waarin Guru Rinpoche drie maanden zou hebben gemediteerd. Tijdens een brand in 1998 werden grote delen van het klooster verwoest, maar deze grot bleef op wonderbaarlijke wijze vrijwel onbeschadigd. Het klooster is inmiddels weer helemaal heropgebouwd.

Bij voldoende rijd en belangstelling kan het dorpje Dzongzhaka bezocht worden. Dit dorpje lijkt net als het Tijgersnest te hangen aan een klif. Het is bijzonder door de ligging (en het uitzicht op een deel van de Paro Vallei) maar ook om de vier kleine en zeer oude familietempels die hier zijn gebouwd. De mensen die er wonen beheren de tempeltjes. Als u geluk heeft is er iemand thuis die u binnenlaat: een hele mooie gelegenheid om wat dichter bij de Bhutanese bevolking te komen. Dit bezoek is niet dagvullend. U kunt daarnaast bijvoorbeeld op eigen gelegenheid een wandeling maken.

Dag 11 Paro – Thimpu / optioneel wandelen

Vanaf Paro is het maar een paar uur rijden naar de hoofdstad van Bhutan, Thimpu. Hoewel Thimpu tegenwoordig een echte stad is – het is de enige plaats in Bhutan met verkeerslichten – doet de sfeer nog steeds wat dorps en kleinschalig aan.

Zodra u aankomt in Thimpu zal de Bhutanese gids een programma voorstellen voor vandaag en morgen. In dit programma zitten de belangrijkste bezienswaardigheden van Thimpu. Het kan altijd zo zijn dat het programma wegens onvoorziene omstandigheden ter plekke moet worden bijgesteld. Wij lichten hier een aantal bezienswaardigheden uit.

Het is mogelijk om een bezoek te brengen aan de groente en fruitmarkt van Thimpu. Nog steeds wordt de markt als de plek gezien waar je je inkopen doet voor de maaltijden binnenshuis. De Nationale Memorial Chorten (Bhutanese stupa) in Thimpu is gebuwd ter herinnering aan de derde koning van Bhutan; Jigme Dorji Wangchuck die regeerde van 1952 tot 1972.
Aan de rand van de stad ligt de Takin Zoo. De takin is het nationale dier van Bhutan en lijkt haast wel een fantasiedier! Een groot rund, lijf van een rendier en een hoofd als ..tja…een gnoe?

In Thimpu ligt het grootste boogschietstadion van het land waar vaak wedstrijden plaatsvinden. Boogschieten is de nationale sport in Bhutan en een wedstrijd trekt altijd veel bekijks. of de nationale Vredes Chorten bekijken. Maar het is ook leuk om gewoon even lekker wat door de stad te wandelen, in de hoofdstraat zijn tal van winkeltjes en pleintjes waar u vanaf een bankje het dagelijkse leven kunt gadeslaan.

De mogelijkheid bestaat om de imposante Trashichodzong van Thimpu. Een dzong is een typisch Bhutanese bouwwerk dat u gedurende uw reis door Bhutan in veel plaatsen kunt bewonderen. Het is een gefortificeerde nederzetting en herbergt zowel de provinciale geestelijke als wereldlijke macht. Een soort abdij en provinciehuis ineen dus. De Bhutanese mannen moeten bij het betreden van de dzong hun traditionele sjaal dragen waaruit hun rang blijkt (bijvoorbeeld burger of ambtenaar), ook mogen ze de dzong alleen betreden in hun verplichte Bhutanese kledij en met leren schoenen. Hoewel u de meeste dzongs tegenwoordig als toerist mag bezoeken, kunt u nooit in alle gedeelten komen, er zijn altijd ruimtes waarin gewerkt wordt of heilige ruimtes die afgesloten zijn. Gelukkig blijft er vanaf de binnenpleinen genoeg over om te bewonderen. Toeristen hoeven zich niet aan kledingvoorschriften te houden, maar uiteraard dient u wel decent gekleed te gaan.
De dzong van Thimpu herbergt de werkvertrekken van de koning, wiens paleis er schuin tegenover ligt. De veiligheidscontrole voor het betreden van deze dzong is dan ook een stuk strenger dan elders in het land.

's Middags staat een wandeltocht in de omgeving van Thimpu op het programma, naar de kloosters van Cheri en Tango. We rijden eerst een stuk met de bus, ongeveer drie kwartier. Daarna splitst de weg zich in twee routes naar de twee uit elkaar gelegen kloosters. Vanaf dit punt gaan we te voet verder en kunnen we de ene weg inslaan naar het Tango klooster en de andere naar het Cheri klooster. Naar beide kloosters is het ongeveer een uur wandelen (twee uur heen en weer). Het Tango klooster is gebouwd door de 'Divine Madman' (zie de beschrijving bij Punakha), het Cheri klooster is prachtig rustiek gelegen.

Dag 12 Thimpu – Wangdue via Punakha

Vanaf de Thimpu vallei begint de stijging naar de Dochu La pas (3140 meter). Uiteraard maken we hier even een stop. Niet alleen is de pas bezaaid met stupa’s en gebedsvlaggen, bij helder weer heeft u ook een prachtig uitzicht op de bergen. Na een uur of drie rijden komen we aan in Punakha, waar we de plaatselijke dzong bezoeken, de belangrijkste en de mooiste van het land. Met een beetje geluk kunnen we naar binnen om de prachtige gebedshal te bewonderen. De dzong zelf is gesitueerd bij het samenvloeien van twee rivieren. Eeuwenlang was de dzong de winterresidentie van de Koninklijke familie. En nog steeds verhuist het religieuze centrum van Thimpu in de winter naar Punakha, waar het normaal gesproken veel warmer is, omdat het een stuk lager ligt.
Niet ver van Punakha, in de Lobesa Vallei, ligt het klooster Chiimed Lhakhang gebouwd door de ‘Divine Madman’ een legendarisch figuur uit de Bhutanese geschiedenis. Hij was er van overtuigd dat een losbandig leven met veel plezier de weg naar het nirvana openlegt. Overal in het land ziet u fallussymbolen geschilderd op muren en deuren, een herinnering aan het wilde liefdesleven van deze populaire heilige. Ook tijdens de festivals worden soms fallussymbolen gebruikt.
We overnachten in Punakha of in het nabijgelegen Wangdue, in een guesthouse aan de rivier.

Dag 13 Wangdue – Trongsa

We rijden verder naar het oosten, een mooie tocht waarbij we de Pele La pas (3420 meter) oversteken. Na ongeveer een uur rijden na de Pele La passeren we de chorten van Chendebji, een Nepalese chorten die sterk doet denken aan de Swayambunath Stupa in Kathmandu.
Niet veel later kunnen we het stadje Trongsa al zien liggen. In Trongsa bezoeken we de dzong.
De dzong is spectaculair gelegen is een van de mooiste in Bhutan! Vanmiddag kunnen we deze dzong bezoeken, mits opengesteld voor publiek, want Trongsa is een actief administratief en religieus centrum en de dzong is daardoor niet altijd toegankelijk. Het gezellige hoofdstraatje is leuk om even doorheen te wandelen. Het Watch Tower museum is erg mooi. Het is prachtig gerestaureerd met behulp van Oostenrijk en het huist belangrijke antieke (boeddha) beelden en de beroemde Havikkroon van de Koning van Bhutan!

Dag 14 Trongsa – Bhumtang

Meteen na Trongsa begint de stijging naar de Yotong La pas (3425 meter), een uurtje klimmen. Dan is het nog een uur of twee rijden naar de Bumthang vallei, waar we overnachten in het plaatsje Jakar. Dit is de komende dagen onze basis in de Bumthang vallei. Bhumtang is in feite een verzamelnaam voor vier valleien in centraal Bhutan; Chokhor (Jakar), Tang, Ura en Chumey. De belangrijkste bezienswaardigheden zijn te vinden in Chokhor en wanneer men het over Bhumtang heeft, bedoelt men vaak Chokhor.
Vanuit Jakar kunnen we de komende dagen diverse kloosters bezoeken. Ook het dorpje zelf is de moeite waard om even wat doorheen te wandelen, een restaurantje te bezoeken of om wat te winkelen. Uiteraard vindt u ook hier een dzong, die van Jakar. Het bouwwerk ligt aan de rand van de stad in de bergen met hoge, imponerende muren en met een uitzicht over de weide omgeving.

Dag 15 Bhumtang

In de Bumthangvallei kunnen we gaan wandelen door de vallei en onderweg een aantal kloosters bezoeken. De wandeling is grotendeels vlak, maar uiteraard kunnen niet-wandelaars ook met onze eigen bus op pad gaan. Als eerste gaan we naar Kurjey Lhakhang, een van de meest indrukwekkende kloosters, bestaande uit drie tempels. Eén van deze tempels is in opdracht van de koningingrootmoeder gebouwd. In de tempel bevindt zich een heilige grot waarin Guru Rinpoche gemediteerd zou hebben, nadat hij de demonen versloeg en Bhutan het Tibetaans boeddhisme bracht. Een wandeling van zo’n twee uur voert langs diverse kloosters en weer terug naar Jakar. Onderweg passeren we Tamshing Goemba en Konchogsum Lhakhang, waar we natuurlijk ook een kijkje kunnen nemen.

Dag 16 Bhumtang

We verblijven nog een dag in de Bhumtang vallei.

Dag 17 Bhumtang – Mongar via Ura

Na het verblijf in de Bumthang vallei is het weer tijd voor een lange reisdag van zo’n 9 uur naar het oosten van Bhutan. We vertrekken naar het plaatsje Mongar, waarbij we meerdere kleine passen oversteken. Onderweg kunnen we Ura bezoeken, één van de mooiste gesitueerde dorpjes in Bhutan, waar we even de benen kunnen strekken. Gaandeweg wordt landschap steeds groener en tropischer. De weg slingert langs steile bergwanden, af en toe stroomt een waterval zelfs dwars over de weg. We komen nu in lager en warmer gebied en misschien zien we zelfs wel apen langs de kant van de weg in de struiken wegspringen. Vlak voor Mongar zien we families aan het werk op de velden. Kinderen zwaaien vrolijk en onvermoeibaar naar alle passanten.
Mongar is geconcentreerd gebouwd op een bergkam, in tegenstelling tot de plaatsen in West- en Centraal Bhutan die meestal verspreid liggen door de hele vallei. Het oosten van het land wordt minder vaak bezocht door toeristen en de voorzieningen zijn dan ook nog wat minder ontwikkeld. Er is weinig keuze aan accommodatie en de beschikbare hotels zijn allemaal eenvoudig.

Dag 18 Mongar / optionele wandeling Chali

Natuurlijk heeft ook Mongar een dzong die u kunt bezoeken. Wie graag even een dagje niet onderweg wil zijn, kan zichzelf vandaag vast en zeker vermaken in dit gezellige dorpje. Maar u kunt er ook voor kiezen om een wandeling te maken naar het dorpje en de tempel van Ri Dazi. Het is een uur of drie wandelen naar Ri Dazi, totale wandeling dus 6 uur. Met stops en bezichtiging Ri Dazi bent u dus een volle dag onderweg. Maar u wandelt door een weinig bezocht gebied over kleine paadjes en door rijstveldjes naar de huizen beneden, waarin soms meerdere families wonen. Met een beetje geluk wordt u binnen uitgenodigd op de koffie en getrakteerd op mandarijnen en gestampte mais, het traditionele volksvoedsel hier. Op deze manier komt u dichterbij de Bhutanese bevolking en haar natuur. Voel Bhutan hier op uw huid!
De dorpen onderweg zijn geen echte dorpen met een kern, meer een verzameling huizen bij elkaar in de buurt. Je maakt wel inbreuk op het leven daar, maar de mensen vinden het ook heel leuk dat er eens wat gebeurt in hun dorp.
Het kan zijn dat door het weer of andere onverwachte situaties niet Ri Dazi wordt aangedaan maar een andere dorp. De gids zal dit dan met u bespreken.

Dag 19 Mongar – Trashigang

We rijden in een uur of vier naar Trashigang, een van de leukste plaatsen in Bhutan. Net als Mongar, is Trashigang geconcentreerd gebouwd tegen een steile bergwand aan. De straten zijn met elkaar verbonden door middel van smalle trappetjes.

Trashigang heeft ook een dzong, maar lang niet zo groot en imposant als u eerder in het westen heeft gezien. Maar het is een gezellig stadje, met veel kleine winkeltjes en wat theehuizen. Ons hotel ligt iets buiten het centrum en is eenvoudig maar sfeervol.

Dag 20 Trashigang – Samdrup Jongkhar

Een lange reisdag vandaag, maar ook een spectaculaire tocht naar de grensplaats Samdrup Jongkhar. De weg slingert urenlang langs honderd meter diepe ravijnen, die soms volledig onzichtbaar zijn door het wolkendek. Links en rechts ziet u kleine dorpjes in de bergen, vaak alleen lopend te bereiken. Het is af en toe onbegrijpelijk hoe de huizen ooit tegen deze steile bergwanden zijn gebouwd!
We passeren de Yongphu La pas (2200 meter) en dalen daarna af naar het plaatsje Khaling, gelegen in een mooie kleine vallei. Bij voldoende tijd kunnen we hier de school voor blinden bezoeken, de enige in het land. Ook kunnen we misschien een kijkje nemen in het Khaling Textile Weaving Centre, waar vrouwen uit heel Oost-Bhutan naartoe komen om te leren weven.
Het laatste deel van deze reisdag dalen we alleen nog maar af. Bij helder weer kunt u tussen de bergen door af en toe al een glimp opvangen van de vlakte van Assam in India. Eenmaal uit de bergen en in het dal, bevinden we ons in de grensplaats Samdrup Jongkhar. Hierna is het landschap alleen nog maar plat, de bergen liggen achter ons. Wandelend door Samdrup Jongkhar waant u zich al een beetje in India, het wemelt er van de Indiase handelaren en winkeltjes met typisch Indiase producten. Ons hotel in Samdrup Jongkhar is aan de eenvoudige kant.

Dag 21 Samdrup Jongkhar – Delhi via Guwahati

In de ochtend steken we de grens over naar India. De formaliteiten worden doorgaans vlot afgehandeld. Meteen na de grens verandert de sfeer radicaal; weg is de rust en de stilte van Bhutan, u bent nu in India! Fietsers, wandelaars, auto’s en brommers krioelen door elkaar. Vrouwen in felgekleurde sari’s lopen langs de kant van de weg, mannen met grote tulbanden zitten bovenop hun ossenkar en koeien grazen in de berm. Een rit van een paar uur, mits geen oponthoud, brengt ons naar de luchthaven van Guwahati.
In de loop van de middag vliegen we terug naar Delhi, waar we aankomen op de domestic airport. U dient vervolgens zelf naar de international airport te gaan voor uw internationale terugvlucht naar Amsterdam. Tussen de 2 terminals rijden gratis shuttlebussen en het ritje duurt ongeveer een half uur. De internationale vlucht vertrekt rond middernacht.

Dag 22 Delhi – Amsterdam

Vandaag komt u weer aan in Amsterdam.

Opmerkingen

U kiest voor een avontuurlijke reis, door een regio waar vele omstandigheden (weer, klimaat, politiek, autopech, gewijzigde vlucht- en/of treinschema etc.) ervoor kunnen zorgen dat we genoodzaakt zijn de route te moeten wijzigen. De kwaliteit van accommodatie, vervoer, sanitaire voorzieningen, communicatievoorzieningen zijn anders en vaak minder dan u thuis gewend bent. Vaak moet u even wennen aan het andere klimaat en de andere keuken en eetgewoonten. De plaatsen van accommodatie zijn afhankelijk van beschikbaarheid en kunnen afwijken van hierboven beschreven.
Een flexibele houding, een goed incasserings- en uithoudingsvermogen zijn dus een eerste vereiste voor een avontuurlijke reis door deze regio.

Festival informatie

Het bijwonen van een festival is een bijzondere gebeurtenis; niet alleen is het goed voor het karma, het is ook een belangrijk sociaal evenement en van heinde en verre komt men, vaak paasbest gekleed, bij elkaar om samen feest te vieren.
Tijdens een tshechu worden gemaskerde dansen opgevoerd door de monniken van het klooster. Families installeren zich compleet met kleedjes en picknickmanden langs de rand van de dansvloer, toeschouwers verdringen zich om een glimp op te vangen van de dansers. In uitbundige kleurige gewaden en met spectaculaire maskers op draaien de dansers rond over het plein in ingewikkelde patronen. Daarbij worden ze begeleid door de opzwepende klanken van trommels, cimbalen en hoorns en soms door het sonore gezang van monniken langs de kant. In hun lange rokken ruisen ze voorbij en met hun vlindermouwen zwiepen ze door de lucht. Sommige dansers zijn geheel in trance.
Welke dansen we precies zullen zien, is nooit helemaal bekend. Er zijn wel dansschema’s, maar op elk festival worden deze weer in een andere volgorde uitgevoerd. Misschien zien we vandaag wel de Shacham Dans, een dans die de overwinning uitbeeldt van Guru Rinpoche over de kwade Windkoning, en waarbij de dansers gele rokken dragen op kniehoogte en grote maskers van herten. Of de Dans van de Zwarte Hoeden; deze Black Hat Dancers zijn yogi’s die de macht hebben om leven te nemen en te geven. Ze dragen grote zwarte hoeden, vilten laarzen en kleurrijke brokaten jurken met lange vlindermouwen.

In het festival wordt de Indiase meester Guru Rinpoche (ook wel Padmasambhava genoemd) geëerd. Guru Rinpoche is de belangrijkste heilige in Bhutan. Rond 800 verspreide hij het Tantrisch boeddhisme (ook wel Vajrayana of Mantrayana) vanuit India over de Himalaya en ook in Bhutan. Hij is de stichter van de Nyingma-school, de oudste stroming binnen het Tibetaans boeddhisme. De opgevoerde kloosterdansen vertellen allemaal de verhalen uit zijn leven. De tshechu’s vinden normaal gesproken plaats rond de 10e dag van de maand volgens de Bhutanese kalender, maar de precieze data veranderen soms nog in aanloop naar een festival toe.

U heeft de hele dag de gelegenheid om een festival bij te wonen. De monnikendansen worden afgewisseld met het nodige volksvermaak; clowns die de menigte aan het lachen proberen te maken en optredens van lokale zang- en dansgroepjes. Daarnaast vinden er veel andere activiteiten plaats; vaak is er een soort kermis in het dorp, compleet met goktentjes, marktkraampjes, eetstalletjes en natuurlijk boogschietwedstrijden, de nationale sport van Bhutan. Uiteraard kunt u zelf ook, samen met de lokale bevolking, aan deze activiteiten meedoen.

Deze reis maakt de volgende festivals mee.

De reis van 9 november bezoekt het Tang Namkha Rabney festival in de Tang vallei. Dit festival herdenkt de stichting van de Namkha lhakang tempel door Lama Namkha Samdrup. Ook bezoekt u het Drametse festival bij het Drametse klooster. Dit is gelegen in Oost-Bhutan, tussen Mongar en Trashigang.

De reis van 9 december maakt het Trongsa festival mee (extra dag Trongsa i.p.v Trashigang). Het Trongsa festival vindt plaats in de grootste dzong van het land. Dit is een van de oudste tsechu’s van Bhutan. Ook hier wordt op de laatste dag een reusachtige thanka uitgerold.

De reis van 20 februari maakt het Punakha festival mee. Dit driedaagse festival wordt in de dzong van Punakha gevierd, een van de mooiste dzongs van het land. Het festival wordt afgesloten met het uitrollen van een reusachtige thanka.
Ook maakt deze reis het Nomaden festival in Bumthang mee. Dit is geen traditioneel kloosterfestival, maar wel een kleurrijk spektakel om mee te maken. Nomaden zullen hier hun traditionele producten te koop aanbieden als kleding, tapijten en melkproducten. Teven zullen er dansen plaatsvinden, yak- en boogschiet wedstrijden en meer traditionele spelen.

De reis van 3 maart maakt het Ghom kora festival mee nabij Trashigang. Dit festival wordt gevierd bij de kleurrijke tempel van Gomphu kora, zo’n 22 kilometer buiten Trashigang. Veel nomaden uit Oost-Bhutan komen op dit festival plaats, niet alleen om een heilige rondomgang rond de tempel te maken, maar sommigen ook om een geschikte huwelijkspartner te zoeken.

De reis van 3 juni maakt zowel het Nimalung, als het Kurjey lhakang festival mee in de Bumthang vallei. Het Nimalung festival vindt plaats bij het Nimalung klooster in de Chumey vallei. Het Kurjey festival vindt plaats bij het Kurjey klooster in de Chokhor vallei.

De reis van 6 oktober maakt het Jambay Lhakang en Praker festival mee in de Bumthang vallei. Dit zijn twee van de bekendste, wat kleinere kloosterfestivals van Bhutan

De reis van 31 oktober maakt het sfeervolle dorpsfestival van Chaskar mee, een dorpje gelegen op twee uur rijden van Mongar.

De reis van 29 november maakt geen festival mee.

Festivalreis

Op deze reis bezoekt u een of meerdere festivals. Het bezoeken van zo’n festival is een bijzondere gebeurtenis en vaak een extra toegevoegde waarde op de reis en de te bezoeken plaatsen en bezienswaardigheden. De data van veel festivals in Azië worden weliswaar van tevoren bekend gemaakt, maar kunnen in de loop der tijd naar het festival toe soms wijzigen, afhankelijk van bijvoorbeeld de maanstand of besluiten van lokale of nationale autoriteiten. Indien dit voorkomt zal Dimsum Reizen trachten, waar mogelijk, het programma aan te passen om het festival alsnog in te passen in de route.
In uitzonderlijke gevallen kan voorkomen dat het festival dusdanig van data of locatie veranderd is, of dat het zelfs geannuleerd is, dat een bezoek aan het festival tijdens de geplande reis niet mogelijk is. Dit zullen we z.s.m. bekend maken aan de deelnemers, maar het is geen geldige reden om de reis te annuleren.